واکسن ویروس کرونا تولید داخلی هند، که «کووکسین» نام دارد و روز یکشنبه هم مجوز محدود استفاده اضطراری را دریافت کرده است، به خاطر تردید درباره تاثیر و اطلاعات آزمایشات آن، با سوالات فراوانی از جانب متخصصان پزشکی کشور و مخالفان سیاسی مواجه شده است.

بعد از اینکه هیات کارشناسان هند روز جمعه به تولید واکسن آکسفورد و آسترازنکا چراغ سبز نشان دادند، این کشور مجوز تولید این واکسن را صادر کرد.

این اقدام به سرعت با تایید کووکسین همراه شد که توسط شرکت بهارات بایوتک، شرکتی داروساز مستقر در حیدرآباد طی همکاری با شورای تحقیقات پزشکی هند، اداره‌ای دولتی، تولید شده است.

این خبر که توسط دبیر کنترل داروهای هند اعلام شد، مورد استقبال نخست وزیر نارندرا مودی و دولتش قرار گرفت که آن را اقدامی «چشمگیر» و یک پیروزی برای ماموریت بزرگتر دولت در دستیابی به «خودکفایی» برای کشور تلقی کردند. 

اما کارشناسان درباره تایید ظاهرا عجولانه این واکسن ابراز نگرانی کردند، چرا که تایید آن پیش از اتمام مرحله سوم آزمایشات یا روشن شدن نتایج کارآمدی آن انجام شده است.

مقامات این کشور واکسن تولیدی بهارات بایوتک را نسخه پشتیبان واکسن آکسفورد و آسترازنکا توصیف کرده‌اند که فقط تحت نظارت شدید و صرفا در شرایطی تزریق شود که کشور در معرض خطر افزایش دوباره موارد ابتلا قرار گیرد. وی‌جی سومانی، دبیر کنترل داروهای هند گفت این واکسن «در جهت منافع عمومی برای در نظر داشتن جانب احتیاط و در مرحله آزمایشات بالینی تایید شده است تا گزینه‌های بیشتری برای واکسینه کردن شهروندان موجود باشد به ویژه در مواردی که ابتلا به ویروس جهش یافته دیده می‌شود.»

اما «شبکه اقدامات دارویی هند» که سازمان دیده‌بان مستقل بهداشت در این کشور است با صدور بیانیه‌ای اظهار داشت از تایید این واکسن «شوکه» شده است و از دبیر کنترل داروهای هند خواست در تصمیم خود تجدید نظر کند چرا که «نگرانی‌های شدیدی درباره عدم وجود اطلاعات درباره کارآمدی این واکسن وجود دارد.» در این بیانیه همچنین گفته شد «به هیچ وجه مدارکی علمی برای این ادعا وجود ندارد که کووکسین در مقابله با ابتلا به گونه‌های جهش‌یافته ویروس موثر باشد.»

در این بیانیه آمده است: «تصمیم به تایید واکسنی که هنوز به طور کامل مطالعه نشده است، حتی تحت روندی تسریع یافته باعث ایجاد سوالات بیشتری خواهد شد تا آنکه به سوالات موجود پاسخ دهد و احتمالا باعث عدم اعتماد مردم به سازمان‌های تصمیم‌گیر در امور علمی می‌شود.»

برخی دیگر از کارشناسان بهداشتی و مخالفان سیاسی نیز در توییتر به تایید این واکسن تولید داخلی اعتراض کرده‌اند.

دکتر راگورام هگدی، دکتر مشاور در بیمارستان مانیپال، گفت: «اعطای مجوز استفاده اضطراری پیش از اتمام مرحله سوم آزمایشات، مثل ریختن آب سرد بر جامعه دانشمندان هند است. این امر حاصل سیاست‌بازی و خبرسازی بیش از حد و کم‌کاری در زمینه تفکرات علمی است.»

دکتر وارون سی، متخصص قلب و عروق نوشت: «اصلا برایم غیرمنتظره نبود که این دولت اجازه عرضه کوواکسین پیش از اتمام مرحله سوم آزمایشات را اعطا کرد (که هنوز تاثیر آن مشخص نیست) این همان دولتی است که به ما گفت برای پیشگیری از این بیماری هیدروکسی کلروکوئین مصرف کنیم و طرح‌های تقویت سیستم ایمنی بدن وزارت طب سنتی را تبلیغ کرد. نه، ممنونم، هنوز به دنبال مشاهده و مطالعه اطلاعات علمی این واکسن خواهم بود.»

دکتر گاگاندیپ کانگ، یکی از متخصصان پزشکی برجسته هند به روزنامه تایمز آو ایندیا گفت که «تا به حال شاهد چنین چیزی» نبوده‌ام. او افزود « تاکنون هیچ اطلاعاتی درباره کارآمدی این واکسن، ارائه یا منتشر نشده است.»

موسسه سروم هند که تولید واکسن آکسفورد و آسترازنکا را در این کشور بر عهده دارد نیز از واکسن تولیدی بهارات بایوتک انتقاد کرد. آدار پوناوالا، مدیرعامل این موسسه به رویترز گفت: «تا زمانی که ما مشاهدات کارآمدی این واکسن را نبینیم چگونه می‌توانیم تشخیص دهیم که این واکسن موثر است؟»

شاشی تارور، نماینده مجلس از حزب مخالف دولت، نوشت «تایید کوواکسین اقدامی نابه‌هنگام بوده و می‌تواند خطرناک باشد. باید از استفاده از آن اجتناب کرد تا آزمایشات بالینی‌اش تکمیل شود. در عین حال هند می‌تواند از واکسن آسترازنکا برای واکسینه کردن شهروندان استفاده کند.»

دکتر هارش واردان، وزیر بهداشت در پاسخ به انتقادات گفت «خیلی بی‌شرمانه است که کسی بخواهد چنین موضوع مهمی را سیاسی کند.»

او همچنین از شهروندان هند خواست به «پروتکل‌های سفت و سختی» که برای تایید این دو واکسن به کار بسته شدند اعتماد کنند. اما نه شرکت بهارات بایوتک و نه مقامات هندی اطلاعاتی درباره کارآمدی این واکسن، ارائه نکرده‌اند. رویترز به نقل از منابع آگاه می‌گوید، کارآمدی واکسن با تزریق دو دوز آن ممکن است به بیش از ۶۰ درصد برسد.

شرکت بهارات بایوتک همچنین با شرکت داروساز «اکوگن اینک» همکاری می‌کند تا واکسن خود را برای بازار ایالات متحده تولید کند و برزیل هم در راستای قصد خود برای خرید این واکسن، معاهداتی فاقد الزام قانونی را امضا کرده است.